U Indian Ojibwe w Kanadzie
Studenci Etnologii Gdańskiej badają kulturę współczesnych Indian
Studenci z Gdańska mają pojechać badać kanadyjskich Indian (wywiad nt. projektu)
- Studiować etnologię i nie mieć możliwości badań w terenie to tragedia - mówi dr hab. prof. Wojciech Bęben, założyciel i szef Zakładu Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie Gdańskim. - Nasz zakład jest młody, istnieje dopiero od sześciu lat. Wcześniej nie było możliwości zorganizowania grupowych wyjazdów badawczych dla studentów. Teraz taka możliwość się pojawiła i będę robił wszystko, by rzecz doprowadzić do skutku.
Chodzi o kilkutygodniowy wyjazd do Kanady, na tereny zamieszkałe przez Indian Ojibwe (Odżibwejów). To najliczniejsze plemię obszaru Wielkich Jezior, ok. 150 tys. żyje w USA, kolejne 90 tys. w Kanadzie.
- Wśród polskich antropologów mało kto zajmuje się tym rejonem, tym bardziej więc warto tam jechać - mówi prof. Bęben, który właśnie wrócił z Kanady, gdzie przygotowywał grunt pod studenckie badania.
- Byłem w Greater Sudbury i Sault Ste. Marie, gdzie w okolicy są trzy rezerwaty Ojibwa. Od 10 lat pracuje tam ksiądz Józef Niesyto, antropolog mieszkający wśród Indian - opowiada prof. Bęben. - Niesyto ma więc z nimi bardzo dobre kontakty, pomoże naszym studentom wejść w indiańską społeczność. Jest też tam inny Polak, człowiek świecki - Jan Kamiński, również mocno osadzony wśród Ojibwa, będzie więc naszym wprowadzającym, "oddźwiernym" - jak mówi w antropologii.
Pełen skład: troje studentów wraz z opiekunami naukowymi badań.
Swoją pomoc obiecał także ukraiński ksiądz Jarosław Łazoryk, który w Sault Ste. Marie prowadzi parafię. Na parterze plebanii ma cztery gościnne pokoje, które bezpłatnie udostępni studentom. Pomoże im też znaleźć pracę, by mieli trochę grosza dla siebie. Do Kanady nie ma wiz dla Polaków, są więc duże szanse, że wyjazd dojdzie do skutku. Teraz muszę tylko znaleźć sponsorów.
I dodaje: - Podróż planujemy dla czworga studentów (dwoje ze studiów licencjackich, dwoje z magisterskich). Wyjechaliby na początku lipca tego roku, tak by u Indian mogli spędzić cały sierpień. To najciekawszy miesiąc na badania, wtedy odbywa się wiele indiańskich festiwali i świąt.
Sny, wizje, taniec, mitologia...
Bo Ojibwa, mimo że otoczeni zachodnią cywilizacją, nadal zachowują własną kulturę i zwyczaje.
- Rezerwaty są ich terenem. Tam żyją, polują, pracują. Mają swoją policję, szkołę, sklepy, domy kultury, prowadzą też kasyno - opowiada prof. Bęben. - Są chrześcijanami, ale jednocześnie wciąż głęboko tkwią we własnej tradycji, bardzo ją cenią, jest dla nich - podobnie jak dla Maorysów - wyznacznikiem tożsamości; by ją zachować przez lata stawiali opór białej cywilizacji. Ich życie to nie cepelia dla turystów. Sny, wizje, taniec, mitologia... - wszystko to ma dla Ojibwa ogromne znaczenie.
Zadaniem gdańskich studentów będzie więc zbadanie przemian jakie zaszły i zachodzą w tej społeczności - pod wpływem zachodniej cywilizacji, chrześcijaństwa, lat życia w zniewoleniu. - Najważniejsze to poznać ich system myślenia, jeśli to złapiemy, zrozumiemy zmiany - podkreśla prof. Bęben.
- Całym sercem popieram ten pomysł - komentuje prof. dr hab. Wiesław Długokęcki, dziekan Wydziału Historycznego UG, do którego należy Zakład Etnologii. - Mam nadzieję, że tego typu wyjazdy oprócz waloru poznawczego, staną się też magnesem dla przyszłych studentów, że zachęcą młodzież do studiowania etnologii. Mamy świetną kadrę - m.in. specjalistów od Ameryki Południowej, Australii i Oceanii, problemem są tylko finanse. W pokryciu części kosztów jesteśmy w stanie partycypować, musimy jednak liczyć też na sponsorów.
Źródło: Wyborcza Trójmiasto
Polscy studenci wśród Aborygenów w Ontario
Gdańscy Etnolodzy przy pracy nad kulturą materialną Indian podczas badań terenowych.
To wielka przyjemność dla mnie, a także wielki zaszczyt, że mogę podzielić się z Państwem moim doświadczeniem oraz wspomnieć o wyjątkowym projekcie badawczym, którym kierowałem. W 2015 roku zostałem zaproszony w roli profesora akademickiego na Uniwersytet Gdański z cyklem wykładów monograficznych pt. “Podstawy kultur tubylczych Afryki i Ameryki Północnej”. Na początku 2016 roku wygłosiłem 60 godzin wykładów, które spotkały się z ponadprzeciętnym zainteresowaniem studentów. Zaproponowałem trojgu z nich sfinansowanie badań etnograficznych wśród “Ojibway” i innych rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, w Kanadzie, w prowincji Ontario.
Przedsięwzięcie doszło do skutku w miesiącach letnich bieżącego roku. Po raz pierwszy studenci Wydziału Etnografii i Antropologii, w tym pani Magdalena Bernat, pan Jakub Kozak i pan Kamil Szproncel, uczestniczyli w badaniach terenowych poza granicami Polski. Celem tej ambitnej wyprawy poznawczej było przede wszystkim skoncentrowanie się na tradycyjnej kulturze autochtonów.
Współczesne Pow-wow w Kanadzie. (fot. Jakub Kozak)
Badania przeprowadzone zostały w rezerwatach w Sault Ste-Marie, Sudbury, północnej części Ontario, w London, w południowym Ontario oraz na wyspie Manitoulin. Ponadto studenci mieli okazję uczestnictwa w barwnym święcie “Pow-Wow” na wyspie Manitoulin i w London. Każdego z członków grupy badawczej interesowały inne aspekty kultury tradycyjnej. Pani Magda przyglądała się przede wszystkim kwestiom tożsamościowym, pan Kuba skupiał się na wierzeniach i symbolice, zaś celem pana Kamila było poszerzenie wiedzy o kulturze materialnej.
Korzystając z okazji, chcę podziękować ks. Jarosławowi Lozarek za gościnność, którą obdarzył polskich studentów podczas ich pobytu w Sault Ste-Marie. Składam również podziękowania panu Januszowi Kamińskiemu, który towarzyszył studentom podczas wielu wypraw. W jego opinii, “program badawczy był intensywny, bardzo ciekawy i zakończył się trudnym do przewidzenia sukcesem!”.
Prof. Niesyto wraz z tubylcem podczas Pow-wow.
W imieniu wszystkich uczestników wyprawy chciałbym wyrazić naszą wdzięczność wielu grupom rdzennej ludności kanadyjskiej w Ontario, którzy przyjmowali nas w swoich społecznościach i pozwolili nam na przeprowadzenie tych badań.
Jako kierownik zakończonej niedawno ekspedycji naukowej, wyrażam głębokie przekonanie, że przeprowadzone badania potraktujemy jako pilotażowe, przygotowawcze pod kolejne wyprawy badawcze Uniwersytetu Gdańskiego.
Józef Niesyto
Sudbury, Kanada, 6 września 2016 r.
Ekspedycja badawcza do Kanady - 20.07-31.08.2016
Studenci Etnologii biorący udział w badaniach: Magdalena Bernat (etnologia w latach 2011-2016); Jakub Kozak (2011-2016); Kamil Szproncel (2014-...)
Miejsce badań: Kanada, stan Ontario - miasto Sault Ste. Marie oraz sąsiedni rezerwat Garden River; miejscowość Wikwemikong (wyspa Manitoulin); miejscowość London.
Organizacja i opieka naukowa: prof. Wojciech Bęben i prof. Józef Niesyto.
