Czym jest etnologia i antropologia kulturowa?

„ – Co studiujesz?

- Etnologię.”

 „Etno-co?”

"Aaa, to ciekawe...ale co to w ogóle jest? "

Zdziwione spojrzenia, pytający wyraz twarzy lub mylenie etnologii z entomologią... Wielu naszych znajomych nie wiedziało, co oznacza nazwa naszego kierunku studiów. Co w takim razie oznacza ta tajemnicza nazwa? By rzucić na nią nieco światła zajrzyjmy do słownikowej definicji etnologii, która mówi, że jest to dyscyplina naukowa mająca za przedmiot badań człowieka jako istotę kulturową w jej wymiarze globalnym oraz w jej wyrazach przestrzennych, zwłaszcza w ramach ugrupowań etnicznych, stanowiąca stąd wyspecjalizowaną teorię kultury (Słownik etnologiczny, red. Z. Staszczak, Warszawa-Poznań 1987, s. 97). Jednak czy w pełni jesteśmy w stanie zrozumieć specyfikę etnologii? Możemy zwrócić uwagę na takie hasła jak antropologia kulturowa czy etnografia, których to pojęć używa się często jako synonimów, choć nie oznaczają tego samego. Czymże jest więc ta etnologia, skoro to nie tylko nauka o ludziach i ich kulturze?

Mówiąc, że etnologia zajmuje się wszystkim, co związane z człowiekiem jako bytem społecznym i kulturowym, również nie oddajemy specyfiki dziedziny. Jako dyscyplina naukowa etnologia ukształtowana została w połowie XIX wieku i wciąż rozwija się w wielu kierunkach, włączając w obszar zainteresowań współczesne zagadnienia. Etnologia daje nam narzędzia, umożliwiające zaznajomienie się z kulturami grup etnicznych, tych z którymi mamy styczność na co dzień, jak i społeczności mieszkających na odległych archipelagach. Studia etnologiczne i antropologiczne ukazują i starają się wyjaśniać skomplikowane zjawiska, chociażby takie, jak życie na pograniczu państw, uczą złożoności więzi społecznych, czy pokrewieństwa. Studenci kierunku mogą rozwijać swoje zainteresowania zarówno grupami żyjącymi niedaleko, jak Kaszubi czy Baskowie, ale także mieszkańcami innych kontynentów, np. Aborygenami australijskimi czy potomkami migrantów azjatyckich żyjącymi w Ameryce Południowej. Czy jednak trzeba się interesować jedynie konkretną kulturą danej grupy etnicznej? Oczywiście, że nie.

Wspomniana w definicji wyspecjalizowana teoria kultury podkreśla aspekt różnorodności, związany z dziedziną antropologii kulturowej. Istnieją takie nurty jak antropologia medyczna, ciała, miasta, rzeczy, ekonomiczna, etniczności, śmierci, religii czy zwierząt. Na kierunku Etnologia i antropologia kulturowa dowiemy się także, czym są performance studies czy gender studies, a to wciąż tylko kropla w morzu etnologicznej wiedzy.

Studia etnologiczne mogą być fascynującą podróżą, aczkolwiek niepozbawioną ciężkiej pracy i poszukiwań. Wykształcony etnolog potrafi bez problemu poruszać się po wielu nurtach i koncepcjach naukowych, które poznał w trakcie studiów. Badania terenowe i praktyki zawodowe pozwalają na swobodę w kontaktach z ludźmi. Wykształcenie etnologa i antropologa kulturowego daje możliwość poznania Innego – w rozumieniu obcokrajowca, jego kultury, sposobu zachowania, zwyczajów czy sąsiada z bloku obok, który może okazać się równie egzotyczny. Jednak przede wszystkim to szansa na samorealizację, bowiem poprzez otwarcie się na Innych, możemy lepiej poznać i rozwinąć samych siebie.