Instytut Antropologii Uniwersytetu Gdańskiego
oraz
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział Gdańsk
zapraszają do nadsyłania zgłoszeń na ogólnopolską konferencję naukową
Imagineering. Lokomocja w perspektywie antropologicznej
która odbędzie się 26 września 2024 r. w Gdańsku
w siedzibie Instytutu Antropologii UG przy ul. Bielańskiej 5
Antropologiczny namysł, do którego zachęcamy, czerpie inspirację z podstaw teoretycznych paradygmatu mobilności (mobility turn/new mobilities paradigm) [np. Sheller&Urry 2006; Urry&Grieco (eds.) 2012];
proponujemy jednak skupienie się na węższym wobec szerokiego i metaforyzowanego pojęcia "mobilność" – a uzasadnionym w polszczyźnie – pojęciu "lokomocja", podkreślającym technologiczny wymiar ruchu (przemieszczanie się człowieka usprawnione mechanicznymi/silnikowymi środkami transportu).
Hasłem przewodnim konferencji jest neologizm imagineering (kontaminacja słów imaginary / imagination i engineering)1 – wprowadzony do dyskursu antropologicznego przez Orvara Löfgrena (Löfgren 2004; por. Dalakoglou&Kallianos 2018).
Naszym celem jest zwrócenie uwagi na osobliwy wpływ, relacje i zależności między społecznym imaginarium a technologią, inżynierią a wyobraźnią, człowiekiem a maszyną, kulturą a techniką.
Zachęcamy do zbadania wpływu lokomocji na społeczne imaginaria (Taylor 2004), jej oddziaływania na doświadczenia i praktyki kulturowe. Antropologiczna analiza i interpretacja może obejmować nie tylko wyobrażenia (zarówno świadome, jak i nieświadome), figury myślenia czy symbole, wartości, sensy i znaczenia przypisywane poszczególnym środkom i sposobom transportu (łódź, pociąg, samochód, samolot) oraz ich infrastrukturze i elementom przestrzeni (szlaki morskie i podniebne, autostrady i szyny, porty i lotniska, parkingi i stacje), lecz także praktyki z nimi związane, strategie adaptacji tych wytworów techniki, procesy przekształceń (tworzenie nowych znaczeń) i społeczno-kulturowych „zawłaszczeń” (de Certeau 2008) w różnych etnograficznych kontekstach.
_________________________________________________________________
[1] Chcemy odejść od znaczenia nadanego pojęciu imagineering przez Walt Disney Company i wykorzystywanego m.in. w pracach antropologicznych Noela B. Salazara (Salazar 2011, 2013), w których jest ono rozumiane jako konstruowanie i zarządzanie wyobraźnią, a precyzyjniej: tworzenie, projektowanie i budowa parków tematycznych.
Oto kilka zagadnień, które można rozważyć:
Zróżnicowania międzykulturowe. Studium różnic kulturowych w wykorzystywaniu środków transportu, z uwzględnieniem lokalnych tradycji i praktyk związanych z lokomocją. Kulturowe konteksty i uwarunkowania lokomocji: jak różne społeczności przyjmują, przekształcają i nadają znaczenia środkom lokomocji. Identyfikacja kulturowych wzorców, które wpływają na sposób, w jaki społeczeństwa używają i postrzegają środki lokomocji i lokomocyjną infrastrukturę.
Zróżnicowania genderowe
Lokalność. Procesy codziennego transportu. W jaki sposób rozwój infrastruktury transportowej wpływa na życie społeczności lokalnych oraz na to, jak mieszkańcy interpretują i adaptują się do tych zmian. Przemiany lokalnych krajobrazów kulturowych, społecznych i gospodarczych.
Wykluczenie komunikacyjne. Społeczne nierówności związane z dostępem do środków transportu i wynikające z tego różnice w doświadczeniu mobilności (identyfikacja i analiza).
Tożsamość. Wpływ i rola transportu w kształtowaniu tożsamości jednostki i wspólnoty lokalnej. Kulturo- i tożsamościotwórcza rola środków lokomocji, np. kolei (Katalonia i żółty pociąg „kanarek”, Kanada i kolej transkanadyjska, Patagonia i stary patagoński express). Jak infrastruktura transportu wpływa na rozwój społeczności i kształtuje tożsamość lokalną.
Stosunki społeczne. Analiza relacji społecznych, które zachodzą w różnych środkach transportu (komunikacja między pasażerami, wzorce zachowań, formowanie się społeczności podróżujących, interakcje z pracownikami transportu publicznego etc.). Badanie doświadczeń, interakcji i praktyk w miejscach pośrednich, punktach przesiadkowych (lotniska, dworce i stacje, poczekalnie, doki, porty, drogi, garaże…), ich znaczenie społeczne.
Wymiar afektywny i sensoryczny. Analiza przywiązań emocjonalnych do konkretnych środków transportu, ich „siła afektywna”. Badanie doświadczeń, uczuć, pamięci i prywatnych światów.
Dziedzictwo kulturowe. Środki lokomocji, ich infrastruktura oraz architektura jako elementy lokalnego dziedzictwa kulturowego, świadectwo kultury i historii.
Etnografia zawodów związanych z lokomocją (kolej, lotnictwo, żegluga) oraz subkultur lokomocyjnych (np. modsi, ridersi, mikole).
Symbole. Specyficzna symbolika związana z różnymi środkami lokomocji (np. odnosząca się do tożsamości społecznej czy statusu społecznego).
Zamieszkiwanie w podróżowaniu. Lokomocja i jej infrastruktura a przestrzeń mieszkalna (kajuty/kabiny na statku, vany, wagony sypialne). Złożona współzależność pomiędzy podróżowaniem a zamieszkiwaniem.
Do wspólnego namysłu nad kulturowym wymiarem lokomocji zapraszamy badaczki i badaczy z różnych ośrodków naukowych, zainteresowanych pogłębionymi empirycznie badaniami, jak i poszerzoną teoretycznie refleksją antropologiczną, reprezentujących przede wszystkim dyscypliny naukowe takie jak: etnologia i antropologia kulturowa, nauki o kulturze i religii oraz nauki socjologiczne.
Na propozycje referatów czekamy do 15 maja 2024
Komitet naukowo-organizacyjny:
- dr Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz (kierowniczka naukowa)
- mgr Elżbieta Hoppe
- mgr inż. Zuzanna Śmigielska
